کاهش وابستگی کودک در کارگاه مادروکودک
کاهش وابستگی کودک به والدین
وابستگی مبحثی متداول و رایج است که همه اشخاص آن را تجربه خواهند کرد، هریک ازما درطول مدت زندگی به شخص یا حتی اشیای اطراف خود وابستگی پیدا خواهیم کرد؛
بیشتر کودکان پیش از ورود به سه‌سالگی یک نوع وابستگی به والدین را تجربه می‌کنند.
وابستگی بیش از اندازه و شدید کودک به والدین پیامدهای مطلوبی به دنبال نخواهد داشت و علاوه بر حیات روانی شخص بلکه زندگی اجتماعی و زناشوئی وی را نیز به مخاطره می‌اندازد و نسلی قربانی این اختلال عاطفی می‌شوند.
آشنایی با علل وابستگی در کودکان:
کودکان بسیاری وجود دارند که در دوره خاصی از زندگی خود به والدین وابستگی پیدا خواهند کرد. این وابستگی چنانچه افراطی نباشد و مرزهای اعتدال را رد نکند، گاهی اوقات بسیار خوب و بجا نیز هست.
اما کودکان و نوجوانانی که بیش از حد طبیعی و نرمال، به والدین خود وابسته هستند امکان دارد در آینده با مشکلات متعددی مواجه سوند.
اضطراب علت اصلی این وابستگی‌ها است.
در حقیقت زیر نقاب شخصیت فرد وابسته، سطح بالایی از اضطراب موجود است. به همین سبب شخص وابسته به‌منظور مخفی کردن یا کنترل این اضطراب به شخص دیگری تکیه می‌کند تا در پناه این وابستگی و اتکا در تصمیم‌گیری و سایر نیازهای عاطفی و اجتماعی، اضطراب خود را کنترل کند.
فرد وابسته قادر نخواهد بود به‌تنهایی کار یا فعالیتی را آغاز کند.
سن وابستگی در کودکان:
بیشتر کودکان پیش از ورود به سه‌سالگی نوعی وابستگی به والدین را تجربه خواهند کرد.
به طور طبیعی وابستگی واکنشی به اضطراب جدایی است از 6 تا 7 ماهگی آغاز شده، در سن 10 تا 18 ماهگی به اوج خواهد رسید و عمدتاً در 24 ماهگی از شدت این وابستگی کم می‌شود.
شیوه برخورد والدین با موضوع اضطراب جدایی و وابستگی از اهمیت بسزایی برخوردار است.
علائم یک وابستگی کودکانه:
- بیشتر این کودکان دچار نوعی عدم اعتمادبه‌نفس نسبت به توانایی و مهارت‌های خود هستند.
- این کودکان قادر نیستند به‌تنهایی تصمیم بگیرند و عمدتاً سلطه‌پذیر هستند و انتظار دارند دیگران به‌جای آنها تصمیم بگیرند.
- این کودکان معمولاً گوشه‌گیر و منزوی خواهند شد و در ارتباط برقرار کردن با سایر همسالان خود دچار مشکل می‌شوند و همین موضوع باعث وابستگی بیشتر آنها به والدینشان خواهد شد.
- این کودکان هیچ‌گاه قادر نخواهند بود بدون احساس ترس تنها بمانند و در زمان حضور در مدرسه یا هر مکانی که والدین در کنار آنها نباشند، احساس عدم امنیت خواهند کرد.
- از پذیرفتن مسئولیت خودداری می‌کنند و در انجام کارهای شخصی و روزانه خود ناتوان می‌باشند. این مسئله چنانچه به شکل بیمارگونه ادامه یابد عوارض جانبی آن چندان خوشایند نخواهد بود.
تأثیر رفتار والدین در وابستگی کودک:
شاید برای شما سؤال پیش‌آمده باشد که چه رفتاری کودک را به‌سوی وابستگی افراطی به والدین سوق خواهد داد؟
والدینی که به طور دائم مشغول انجام وظایف و کارهای شخصی کودک به بهانه کمک به او و دلسوزی هستند.
والدین اولین کسانی هستند که در این مسیر به ضرر کودک خود عمل می‌کنند. نگرانی از اشتباه کودکان و آسیب‌دیدن آنها و محبت‌ها و دلسوزی مفرط و… باعث می‌شود که والدین گاهی اوقات به‌جای فرزندشان تصمیم هم بگیرند.
در برابر این والدین، پدر و مادرانی قرار دارند که به شیوه زورگویی و استبداد، کودکان را تربیت می‌کنند. کودکانی که در چنین محیط‌های مستبدی تربیت می‌شوندغالباً از شخصیتی ضعیف برخوردار هستند و مطیع و فرمان‌بردار دیگران می‌باشند. یا امکان دارد به دیگرانی بیرون از خانواده وابستگی پیدا کنند؛ مانند معلم‌ها و مدیرها و… .
وابستگی کودکان در خانواده‌های تک‌فرزندی:
در خانواده‌های تک‌فرزند نیز یک نوع وابستگی دوسویه و افراط‌گرایانه میان والدین و فرزند به وجود می‌آید که کلیه توجهات و حساسیت‌ها معطوف تک‌فرزند خواهد شد. این کودکان نیز عمدتاً دچار اختلال‌های رفتاری نتیجه از وابستگی غیرنرمال هستند.
در مقابل وابستگی کودکان چه کنیم؟
پیوند عمیق کودک با شما که بر اساس امنیت، آزادی و عشق بدون قیدوشرط دلبستگی خوانده می‌شود که به رشد روانی کودک شما کمک بسیاری خواهد کرد، اما پیوندی که در وابستگی به وجود می‌آید بدین صورت است که کودکتان بدون حضور شما قادر نخواهد بود زندگی کند، احساس امنیت نمی‌کند و دائم نگران از دست‌دادنتان شما است.
نوع پیوندی (وابستگی یا دلبستگی) که در کودکی به وجود می‌آید ارتباطات در بزرگسالی را نیز متأثر از خود خواهد کرد. چنانچه شما به‌عنوان یک مادر یا پدر احساس می‌کنید ضرورت دارد، کودک شما در عین دارابودن یک پیوند عاطفی قوی با شما، شخصیتی مستقل داشته باشد و به اکتشاف جهان بپردازد با ما در ادامه این مقاله همراه شوید. به راه‌حل‌هایی به‌منظور کاستن از میزان وابستگی میان والدین و کودک خواهیم پرداخت.
کاهش وابستگی کودک در کارگاه مادروکودک
1.سیکل وابستگی کودک و والدین را بشکنید:
در به‌وجودآمدن یک رابطه وابسته، والدین بخصوص مادر نقش پررنگی ایفا می‌کنند. وابستگی نظیر یک سیکل تکرارشونده است.
آگاهی پیرامون عواملی که سبب استمرار این چرخه خواهد شد، به درهم شکستن آن کمک می‌کند.
این سیکل در ابتدای تولد به سبب ناقص بودن پروسه مدیریت هیجان کودک به وجود می‌آید.
این جمله بدین معناست که کودکان کوچک‌تر، عمدتاً به‌جای تطبیق با شرایط جدید و مدیریت احساسات، در آغوش والدین پناه می‌گیرند.
در شرایطی که این سیکل وابستگی را مدام تقویت کنید، فرصت‌های بسیار مهمی را در جهت پیشرفت از وابستگی عاطفی به استقلال شخصیتی از کودک خود سلب خواهید کرد.
سپس در گام نخست نیاز است، رفتارهای تقویت‌کننده این سیکل وابستگی را شناسایی کنید و پس از آن سیکل را بر هم بزنید!
برای مثال: چنانچه هر یک باری که کودک شما با هم‌بازی‌هایش دعوا می‌کند شما به‌جای او از حقش دفاع کنید و مشکلش را حل کنید، سیکل وابستگی‌اش را تقویت خواهید کنید.
این کار امکان دارد سبب شود، کودک شما در ۲۵ سالگی پس از دعوا با مدیرش در محل کار هم قادر نباشد به‌تنهایی مشکلش را حل کند و از شما درخواست کند به‌منظور گرفتن حق و حقوقش به شرکت مراجعه کنید.
2-لیستی از کارهایی که کودک به‌تنهایی توانایی انجام دادن آن را دارد تهیه کنید:
یکی از شیوه‌های تأثیرگذار در کاستن از میزان وابستگی کودک به شما، تقویت استقلال او با بهره‌گیری از پررنگ کردن مهارت‌هایش و توانمند کردن او در انجام کارهای فردی است.
از فرزندتان سؤال کنید که برای انجام چه‌کارهایی تصور می‌کند به‌اندازه کافی بزرگ شده است و مهارت‌های لازم را دارد؟
با همراهی و مشورت خودش، لیستی از کارهایی که کم‌کم خودش به‌تنهایی قادر به انجام دادن آنها است را تهیه کنید.
فهرست شما ممکن است شامل مهارت‌های در حال فراگیری هم باشد تا انگیزة بیشتری به‌منظور انجام کارها به شکل مستقل داشته باشد.
موارد فهرست به طور مثال ممکن است شامل: به‌تنهایی مسواک زدن، رفتن به خانة همسایه کناری به‌منظور صدا زدن دوستش، درست‌کردن کاردستی‌های مهد یا سفره چیدن باشد.
درعین‌حال با آموختن فعالیت‌های گوناگون از او یک شخص توانمند بسازید و از کودک خود حمایت کنید.
به طور مثال برای او توضیح دهید، دوچرخه‌سواری بدون چرخ‌های آموزشی، نخست ممکن است ترسناک و سخت به نظر بیاید، اما او به‌تدریج احساس ثبات و تعادل بیشتری خواهد کرد.
از او درخواست کنید جایی را انتخاب کند که تمایل دارد به‌تنهایی دوچرخه‌سواری را شروع کرده و به‌تدریج شرایط تجربه این نوع فعالیت‌هایی که به استقلال او کمک می‌کند را مهیا کنید.
کلیه این کارها در تقویت اعتمادبه‌نفس و خودکارآمدی کودک شما نقش بسزایی ایفا می‌کند و کودک را از وابستگی به شما می‌رهاند.
کاهش وابستگی کودک در کارگاه مادروکودک
3-آگاه کردن کودک قدرت ذهنش کودک
چه اتفاقی روی خواهد داد چنانچه دائماً یک نوار صوتی، در ذهن کودک شما با مفاهیمی نظیر: «امکان نداره تنهایی انجامش بدم!» یا «اگه مامانم نباشه من نمی‌فهمم باید چه‌کار کنم» پخش گردد؟ به‌احتمال زیاد احساس درماندگی دائمی کودک باعث خواهد شد متصور شود بدون مادرش از عهده هیچ کاری بر نمی‌آید و. از مدیریت مشکلات عاجز می‌ماند.
جهت قدم برداشتن در راستای کاستن از میزان وابستگی کودک ضرورت دارد، به فرزند خود ارتباط میان افکار و رفتار را آموزش دهید.
خودگویی‌های او، پیش از انجام هر کار را بررسی کنید.
برای کوک خود شرح دهید که افکار او فرامینی را پیرامون احساس و واکنشش نسبت به هر اتفاقی ارسال می‌کند.
به او چند پیام انگیزه‌بخشی را پیشنهاد کنید که می‌تواند در ذهنش تکرار کند نظیر: «من قادر خواهم بود تعدادی از کارها را به‌تنهایی انجام بدم» یا «اگر هم مامان نباشه می‌تونم تعدادی از کارها را تنهایی و تعدادی را هم فقط با راهنمایی از راه دور و کمک یک بزرگسال انجام بدهم».
این اعمال تمرینی آگاهی‌بخش برای کاهش وابستگی کودک به والدین بخصوص مادر است.
4-کاهش میزان وابستگی کودک:
هر یک از اعضای خانواده نقش بسزایی در کنترل میزان وابستگی کودک ایفا می‌کند.
اگر قصد شما بزرگ کردن کودکی مستقل است، می‌بایست آگاه باشید که آنها به‌عنوان یک بزرگسال موفق در آینده، احتیاج به فراگیری مهارت‌هایی اساسی دارند. متصور شوید وابستگی مادرانه و استقلال کودک، هر دو کفة یک ترازو محسوب می‌شوند.
شما قادر خواهید بود با آموزش مهارت‌های گوناگون به وی در خانه، کفه وابستگی مادرانه را سبک‌تر کنید. فراگیری شیوه نظافت خانه، همکاری در فراهم‌کردن غذاهای سالم، تا و جمع‌کردن لباس‌ها و جمع‌کردن اسباب‌بازی‌ها، تماماً جزئی از این نمونه‌ها به شمار می‌آیند و سبب صرفه‌جویی در زمان آموزش کودک می‌شود.
هنگامی که از کودک انتظار داریم، متناسب سنش کمک کند، او متوجه خواهد شد که حضورش در تیم خانواده ضرورت دارد. این باعث تقویت انگیزة کودک خواهد شد که متوجه شود، وظایف را به‌نوعی «مشارکت خانوادگی» است. زیرا «کار» واژه‌ای است که صفت‌هایی نظیر خسته‌کننده، اجباری، نامطلوب و کسل‌کننده را در ذهن کودک تداعی می‌کند.
افزون بر این، با این نام‌گذاری، به او این پیام را منتقل می‌کنید که مشارکت‌هایش هدف بزرگ‌تری دارد.
با فراگیری هر مهارت جدید، کودک یاد خواهد گرفت جهت انجام کارها به‌تنهایی، می‌بایست آموزش دید، تمرین کرد و از دیگران مشاوره و راهنمایی گرفت.
نه این که به مادر، وابسته باقی بماند و کلیه اعمالش را به او بسپارد! انجام این کارها افزون بر کاستن از میزان وابستگی کودک به مادر به‌نوعی آموزش مسئولیت‌پذیری به کودکان نیز به‌حساب می‌آید.
5-جهت کاستن وابستگی کودک آرمان‌گرایی را کنار بگذارید:
قبول کنید که کودک به‌منظور انجام هر کاری به‌اندازه شما احتیاج به مهارت ندارد،
بنابراین قادر نخواهد بود کارهای متعدد را به‌خوبی شما انجام دهد. این که در انجام وظایف گوناگون توسط کودک، سخت‌گیر و آرمان‌گرا باشید و دائماً برای اشتباهاتش، مورد سرزنش فرارش دهید یا به‌جای او هر کاری را انجام دهید، سبب خواهد شد تا ابد وابسته به شما بماند و هیچ مسئولیتی را قبول نکند.
برای نمونه چنانچه زمانی که کودک قصد دارد در لیوانش شیر بریزد، میز آشپزخانه را کثیف کرد، به‌جای گرفتن بطری شیر از او و سرزنش‌کردنش، زاویه مناسب جهت ریختن شیر در لیوان و شیوه تمیزکردن میز را در کمال آرامش و بامحبت به کودک خودآموزش دهید. به کودک خود اطمینان خاطر دهید که این اتفاق‌ها برای همه روی می‌دهد و همه چیز با تمرین بهتر خواهد شد.
6-اتاق خواب کودک را به تدریج مستقل کنید:
زمانی که والدین، نوزاد جدید خود را به خانه می‌آورند، بیشتر در اتاقی مشترک با نوزاد خود می‌خوابند. با بالارفتن سن کودک، زمان منتقل کردن وی به اتاقی مجزا فرامی‌رسداین کار به کاستن میزان وابستگی مادر و کودک کمک خواهد کرد.
روانشناسان اعتقاد دارند، بهترین زمان به‌منظور جداکردن اتاق کودک بین ۶ ماه تا ۱ سالگی است؛
اما این کار می‌بایست با مشورت روان‌شناس کودک و پزشک اطفال، صورت بگیرد.
ممکن است در ازای هر کاری که به‌جای کودک خود انجام می‌دهید با خودتان تصور کنید همین یک‌بار است یا کلیه این کارها جزء وظایف یک مادر نمونه است.
اما بیایید با صادق باشم اگر به این کارها ادامه دهید یک کودک وابسته تربیت خواهید کرد که نه‌تنها در کودکی و بزرگسالی از عهده هیچ کاری برنخواهد آمد؛ بلکه کلیه مسئولیت‌های زندگی را به دوش شما می‌اندازد.
کاهش وابستگی کودک در کارگاه مادروکودک
ما در کارگاه های مادر و کودک به مادران عزیز کمک می کنیم که وابستگی کودک خو د را طبقث روال درست و زیر نظر روانشناسان و تسهیلگران کودک کاهش دهند.
در صورت تمایل شماره خود را وارد کنید تا مشاوران ما در اولین فرصت با شما تماس بگیرند:
جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره‌های زیر تماس حاصل فرمایید: 02144000541 – 02144000540
نظرات والدین کارگاه مادر و کودک:
سلام و عرض ادب با تشکر از زحمات بی دریغ پرسنل مجوعه خانه خلاقیت که با فراهم آوردن محیطی شاد و امن برای بچه‌ها همزمان با آموزش خاطره‌ای بیاد ماندنی خلق می‌نمایند.
با سلام و احترام، خدا را سپاس که فرزندم از زمانی که در کارگاه شماست خیلی عالی‌تر شده. شادی و لبخند و سلامت روحی و جسمی رضا جان برای من خیلی با ارزش است که به لطف خداوند یکتا و مجموعه خانه خلاقیت در پسرم ایجاد شده .
